Als werkgever in Nederland of België is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de regels met betrekking tot het opnemen van bijzonder verlof. Bijzonder verlof wordt beschouwd als een vorm van betaald of onbetaald verlof dat wordt verleend voor speciale situaties die buiten reguliere vakantiedagen of ziektedagen vallen. In dit artikel zullen we de regels bespreken die werkgevers moeten volgen bij het toekennen van bijzonder verlof en de rechten van medewerkers. We zullen ook de verschillende soorten bijzonder verlof benoemen, samen met de wettelijk vastgestelde dagen die opgenomen kunnen worden.
Wat is bijzonder verlof?
Bijzonder verlof is een speciale vorm van verlof die werknemers de mogelijkheid biedt om tijdelijk afwezig te zijn van het werk vanwege bepaalde situaties die buiten reguliere vakantie- of ziektedagen vallen. Het kan worden toegestaan voor verschillende redenen, zoals:
- Familieomstandigheden: Bijvoorbeeld bij de geboorte van een kind, huwelijk, overlijden of ernstige ziekte van een familielid.
- Calamiteiten: Zoals brand, overstromingen of andere onverwachte gebeurtenissen die dringende persoonlijke aandacht vereisen.
- Juridische verplichtingen: Denk aan rechtszittingen, jurydienst of bezoek aan een advocaat.
Regels voor werkgevers bij het toekennen van bijzonder verlof
Als werkgever in Nederland of België moet je de regels met betrekking tot bijzonder verlof naleven en rekening houden met de rechten van je werknemers. Hoewel de specifieke regels en wetgeving kunnen verschillen tussen de twee landen, zijn hier enkele algemene richtlijnen:
- Voorafgaande kennisgeving: Werknemers moeten tijdig en op passende wijze bijzonder verlof aanvragen en de reden voor het verlof opgeven. In Nederland wordt meestal gevraagd om de verlofaanvraag ten minste twee dagen van tevoren in te dienen. In België kan dit variëren afhankelijk van het paritair comité of het bedrijf waarin je werkt.
- Bewijs van de gebeurtenis: Werknemers kunnen worden gevraagd om relevante documenten te verstrekken, zoals een geboorteakte, overlijdensbericht of rechtszaakverklaring, om de geldigheid van het verzoek te verifiëren. Werkgevers hebben het recht om de geldigheid van het bijzonder verlof te controleren.
- Duur van het verlof: De duur van het bijzonder verlof kan per situatie verschillen. In Nederland hebben werknemers recht op een bepaald aantal wettelijke dagen bijzonder verlof. Bijvoorbeeld, bij het huwelijk van een werknemer is er recht op twee dagen bijzonder verlof. Bij een overlijden van een direct familielid hebben werknemers recht op maximaal vier dagen bijzonder verlof. In België kan de duur van het verlof variëren afhankelijk van de situatie en het paritair comité waaronder je valt.
- Loon tijdens verlof: Bijzonder verlof kan zowel betaald als onbetaald zijn, afhankelijk van het beleid van het bedrijf en de wettelijke vereisten. In Nederland is de werkgever verplicht om het salaris tijdens bijzonder verlof door te betalen. In België kan dit variëren afhankelijk van het paritair comité of het bedrijf waarin je werkt.
Rechten van medewerkers bij het opnemen van bijzonder verlof
Als medewerker heb je bepaalde rechten bij het opnemen van bijzonder verlof. Het is belangrijk om deze rechten te kennen en te begrijpen, zodat je jouw verlofaanvraag op de juiste manier kunt indienen:
- Recht op verlof: Als werknemer heb je het recht om bijzonder verlof aan te vragen in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving en het beleid van je werkgever.
- Eerlijke behandeling: Werkgevers moeten alle werknemers op dezelfde manier behandelen bij het toekennen van bijzonder verlof. Discriminatie op basis van geslacht, ras, religie of andere beschermde kenmerken is verboden.
- Privacy: Werknemers hebben recht op privacy met betrekking tot de reden voor het aanvragen van bijzonder verlof. Werkgevers mogen niet vragen naar gedetailleerde persoonlijke informatie, tenzij dit relevant is voor de verlofaanvraag.
- Geen vergelding: Werkgevers mogen geen negatieve gevolgen of vergelding toepassen op werknemers die bijzonder verlof aanvragen en uitoefenen volgens de geldende regels.
Wettelijk Vastgestelde Verlofdagen bij Bijzonder Verlof
Hoewel er geen vaste regels zijn voor bijzonder verlof, worden in de praktijk vaak dezelfde soorten verlof opgenomen in cao’s en bedrijfsregelingen. Hieronder worden de meest voorkomende soorten bijzonder verlof beschreven:
Bijzonder verlof bij overlijden
Bij het overlijden van een familielid, is het gebruikelijk om je medewerker de gelegenheid te geven afscheid te nemen en zaken te regelen. Het aantal verlofdagen bij overlijden varieert meestal op basis van de verwantschapsgraad met de overledene. Hier is een algemene richtlijn:
- 4 dagen voor echtgenoot/partner en bloed- of aanverwanten in de eerste graad
- 2 dagen voor bloed- of aanverwanten in de tweede graad
- 1 dag voor bloed- of aanverwanten in de derde en vierde graad
Bijzonder verlof bij trouwen en jubilea
Wanneer een medewerker gaat trouwen, wordt er vaak een aantal verlofdagen gegeven. Hetzelfde geldt wanneer een familielid gaat trouwen of een huwelijksjubileum viert. Hier zijn enkele richtlijnen voor bijzonder verlof bij trouwen en jubilea:
- 1 dag voor ondertrouw
- 2 tot 4 dagen voor het huwelijk of geregistreerd partnerschap
- 1 dag voor het huwelijk van een 1e en 2e graad familielid
Bij jubilea kan een werknemer ook bijzonder verlof krijgen, afhankelijk van het soort jubileum:
- Dienstjubileum: 1 tot 3 dagen vrij, afhankelijk van het aantal jaren in dienst
- Huwelijksjubileum: meestal 1 vrije dag bij een eigen huwelijksjubileum van 25 of 40 jaar, of bij het huwelijksjubileum van ouders, schoonouders of pleegouders van 25, 40, 50 of 60 jaar
Bijzonder verlof bij verhuizen
Bij een verhuizing hebben medewerkers in de meeste cao’s recht op 2 vrije dagen om de verhuizing te regelen en uit te voeren.
Bijzonder verlof voor studie of examen
Als medewerkers een werkgerelateerde opleiding of cursus volgen waarvoor ze een examen moeten afleggen, krijgen ze meestal verlof op de dag van het examen.
Kort verzuimverlof
In de meeste gevallen kunnen bezoeken aan het ziekenhuis of de dokter niet buiten werktijd worden gepland. In de Wet Arbeid en Zorg is opgenomen dat bij ‘spoedeisend, onvoorzien of redelijkerwijze niet buiten werktijd om te plannen arts- of ziekenhuisbezoek’ gezien wordt als bijzonder verlof. Zwangere medewerkers mogen ook hun zwangerschapscontroles onder werktijd plannen, waarbij de werkgever het loon doorbetaalt, inclusief de tijd voor de afspraak en de reistijd.
Conclusie
Bijzonder verlof biedt werknemers de mogelijkheid om afwezig te zijn van het werk voor specifieke persoonlijke verplichtingen of onverwachte gebeurtenissen. Werkgevers moeten zich houden aan de regels met betrekking tot bijzonder verlof en de rechten van medewerkers respecteren. Door een eerlijke behandeling en naleving van de geldende wet- en regelgeving kun je als werkgever samen met je medewerker de balans vinden tussen werk en privéleven en een goede arbeidsrelatie.
Let op: De specifieke regels en wetgeving met betrekking tot bijzonder verlof kunnen verschillen afhankelijk van het land en de sector. Het is raadzaam om de geldende wetgeving en het beleid van jouw specifieke werkgever te raadplegen voor gedetailleerde informatie.
